Çocukluk depresyonu

KÜÇÜK YÜZLERDEKİ BÜYÜK HÜZÜNLER: ÇOCUKLUK  DEPRESYONU

 HÜZNÜN YAŞI YOK !!

Depresyon çoğunlukla yetişkinlere özgü bir hastalık olarak bilinse de yapılan araştırmalar çocuk depresyonunun önemli bir orana sahip olduğunu göstermektedir. Çocuk depresyonunun en önemli belirtilerinden biri suçluluk duygusudur. Depresif çocuk kendini üzgün, mutsuz, neşesiz, çaresiz ve sıkıntılı hisseder. Ancak bu duygularını açıkça ifade edemeyebilir. Çünkü bu olumsuz duygularını tanımlayacak yeterli sözcük dağarcığı yoktur.

Çocuklarda gözlenen depresyon belirtileri, erişkindekilerden faklı olarak baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantısı, halsizlik gibi bedensel yakınmalar  şeklinde daha fazla görülür.

Çocuklarda gözlenen depresyon belirtileri şunlardır

- Konsantrasyon ve dikkat bozukluğu
- Ders başarısında düşme ve derslerine karşı ilgi azlığı
- Değersizlik düşünceleri
- Özgüven kaybı
- Çabuk ve sık ağlama, alınganlık duygularında artış
- Çevreye ilgide azalma, yalnızlığı ve kendi kabuğuna çekilmeyi tercih etme
- Sevilmediği düşüncesi
- Uyku bozuklukları, iştah azalması
- Mutsuz yüz ifades
- Eskiden zevk aldığı şeylerse mutlu olamama
- Oyun oynama ve merak davranışında  azalma
- Merak duygusunda azalma
- Gece korkuları
- Alt ıslatma
- Sık hastalanma  (bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle)

Depresif çocuklarda eskiden severek ve isteyerek yaptığı işlere karşı ilgi azalması görülür,  oyunlarından eskisi kadar sevk almaz. Çabuk öfkelenir, huzursuzdur ve ani tepkiler verir. Önceden sakin ve uyumlu olan çocuk basit olaylara sinirlenmeye, kızmaya, bağırıp çağırmaya ve tepki göstermeye başlar.

Depresif çocukların halsizlikten ve yorgunluktan şikayet ettikleri sık sık görülmektedir.  Düşünceyi yoğunlaştırmakta güçlük çektikleri ve odaklanma problemi yaşadıkları için bir konuyu anlamakta zorlanırlar. Okulda dersi takip edemez, masa başına oturduklarında dersle ilgilenemezler. Kafaları çok karışık olduğundan, adeta ne düşündüklerini dahi bilmediklerinden şikayet ederler. Karar vermede güçlük çekerler. Bir işe başlamakta ve devam ettirmekte zorlanırlar. Düşündüklerini ve hissettiklerini toparlayıp kelimelerle ifade etmekte güçlük çekerler. Ödevlerine karşı ilgisizdir ve ders çalışmak istenmezler. Öncesinde başarılı bir öğrenci olmasına karşın ders başarısında belirgin bir düşme gözlenir.

Özellikle okul öncesi dönemi çocuklar da, bedensel yakınmalar depresyon belirtisi olabilir. Örneğin baş ağrısı, karın ağrısı eklem ve kas ağrıları, bulantı ve kusma gibi bedensel belirtiler depresyona bağlı olabilir. Depresif çocuklar yaşamı değersiz gereksiz ya da dayanılmaz bulabilirler. Sonunda “ölsem de kurtulsam” düşüncesi hakim olur ve ölüm istenir. Bu düşünceyle çocuk intihar girişiminde dahi bulunabilir.

Dışarıdan bakıldığında çocuk mutsuz ve üzgün görünür. Ancak küçük çocuklar sözel iletişimi yeterince gelişmemiş ve kelime hazineleri yetersiz olduklarından duygularını rahatlıkla ifade edemeyebilirler. Dolayısıyla duygularını anlatıp ve ifade biçimlerinden çok oyun ve çizdikleri resimlerle açığa vurulur. Depresif çocukta kendini suçlama eğilimi belirgindir. Örneğin annesinin hastalığından ya da babasının işlerinin iyi gitmemesinden kendilerini sorumlu tutar.

Çevresel stres faktörlerinin çocuğun depresyon geçirmesini kolaylaştırıcı etkisi vardır. Sevdiği ve bağlandığı birinden sık sık ayrı kalmak,  büyük bir kayıp yaşamak ve özellikle anne babasını kaybetmek çocuklarda depresyona yol açabilir.

Çocuklarda depresyon tedavisinde ilaçlarda ve psikoterapiden yararlanılmaktadır. Psikoterapi yöntemlerden oyun tedavisi, destekleyici tedavi ve davranışçı tedaviler uygulanabilmektedir. İlaç tedavisi ile psikoterapi yönteminin birlikte kullanıldığı durumlarda tedaviden alınan sonuçların daha faydalı olduğu bilinmektedir.. Diğer taraftan depresif çocukların anne ve babalarının dikkat etmeleri gereken bazı noktalar vardır bu çocuklar zaman zaman sinirli, hırçın ve huzursuz olabilirler. Bu ruh halinin anne ve baba tarafından sabırla ve anlayışla karşılanması ve çocukla çatışma oluşturacak tutum ve davranışlardan uzak durulmalıdır. Davranışları nedeniyle suçlanan ve cezalandırılan çocuklar, aslında kendilerinde var olan suçluluk duygusunu daha yoğun yaşarlar. Bu durum onların daha fazla içe kapanmasına neden olur.

Annesinden uzun süre ayrı kalmak zorunda olan yeni doğana ilgi ve sevgi gösterilememesi dahi bebeğin içe kapanmasına, çevresine karşı ilgisizlik geliştirmesine, huzursuzluk ve beslenme sorunları gibi depresyon belirtileri göstermesine neden olabilir.

Psikolog Dr. Saadet Elevli

psikologsaadet@gmail.com